Yılmaz, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, Cumhurbaşkanlığının 2025 yılı bütçesine ait görüşmelerde milletvekillerinin sorularını ve tenkitlerini yanıtladı.
Bir taraftan enflasyonu düşürürken, öteki taraftan istikrarlı büyümeyi sağlama, zelzelenin tesirlerini ortadan kaldıracak rehabilitasyon çalışmalarını yaptıklarını ve toplumsal talepleri karşıladıklarını belirten Yılmaz, şöyle konuştu:
“Enflasyonla ilgili başından beri ‘üç periyot olacak’ dedik. Geçiş devri, dezenflasyon periyodu ve fiyat istikrarı periyodu. Geçiş periyodunu tamamladık. ‘Geçiş periyodunda ne yaptınız?’ derseniz, cari açıkta dramatik bir düşüş sağlandı. Cari açık yüzde 6’lardan yüzde 1’ler civarına geldi. Bütçe açığı, zelzeleye karşın kıymetli oranda denetim edilmiş oldu. Bu sene yüzde 5 altında beklentimiz var. Gelecek sene yüzde 3’lere gidiyor. Merkez Bankamızın rezervlerinde tarihimizde görmediğimiz süratte düzgünleşme ve artış sağlandı. Hasebiyle Türkiye’nin döviz sorunu büyük oranda çözülmüş durumdadır ve dış dünyadan borçlanma maliyetleri de aşağıya gelmiştir. CDS’ler dediğimiz ülke risk primlerinde de önemli düşüş sağlanmıştır. Bu da gerek özel kesitin gerek kamu bölümünün dış dünyadan borçlanma maliyetini düşürmüştür.”
“KKM AŞİKÂR SÜRATTE TASFİYE EDİLİYOR”
Yılmaz, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) düzeneğinin döviz kurunun epey istikrarsızlık arz edeceği bir ortamda istikrar sağlamak üzere süreksiz olarak devreye alındığını lisana getirerek, “Başından itibaren süreksiz bir sistem olarak öngörülmüştür. Gerçekten KKM’den de süratli biçimde çıkış süreci devam etmektedir. Bu da finansal piyasalarda istikrarsızlığa yol açmadan başarılmıştır. Şu anda epey düşük düzeye gelmiş durumda. Toplam mevduatlar içindeki hissesi da yüzde 6’lara gelmiş durumda. Münasebetiyle orada da KKM finansal istikrarımızı bozmadan misyonunu yaptı ve artık aşikâr bir sürat içinde tasfiye ediliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Enflasyonla çabaya dikkati çekerek, enflasyonun büyüme için de gelir dağılımı için de yeterli olmadığını tabir eden Yılmaz, şunları kaydetti:
“Kısa vadede enflasyonla çaba bu alanlarda kimi zorluklar doğurabilir. Kimi karar alma külfetleri doğurabilir. Onu kabul ediyorum. Kısa vadede. Orta ve uzun vadeli bir perspektifle baktığımızda enflasyonu düşürdüğünüz, istikrarı sağladığınız bir ortam hem büyüme için hem de gelir dağılımı için son derece kıymetli. Enflasyonu düşürdüğünüz bir ortamda büyümeyi istikrar içinde sürdürme ve toplumsal refahı da kalıcı bir biçimde yeniden arttırma imkanına sahip oluyorsunuz. Münasebetiyle enflasyonla çaba ediliyor. Büyüme ve toplumsal istikrar bozulacak üzere bir yaklaşım gerçek değil. Tam tersine enflasyonu giderek düşürdüğümüz bir ortamda, öngörülebilirliğin arttığı bir ortamda, yatırım ortamını da güzelleştirmiş oluyorsunuz. Toplumsal istikrarlar açısından da daha sağlıklı, gerçekçi bir tabana kavuşmuş oluyorsunuz. Toplumsal istikrarlar açısından da daha sağlıklı, gerçekçi bir tabana kavuşmuş oluyorsunuz.”
“ENFLASYONDA GERİYE GİDİŞ VAR LAKİN DİLEK ETTİĞİMİZ NOKTADA DEĞİL”
Orta Vadeli Program (OVP) göz önünde bulundurulduğunda kimi alanlarda varsayım edilenlerden daha güzel noktada olunduğunu vurgulayan Yılmaz, şu bilgileri paylaştı:
“Cari açık, bütçe açığı, rezervler ve istihdam üzere birçok noktada beklediğimizden daha düzgün sonuçlarla karşı karşıyayız. Birtakım noktalarda da beklentilerimizin biraz altındayız. Enflasyon bunlardan en değerlisi. Bir ölçü beklentilerimizin üstünde gerçekleşti. Burada bilhassa hizmet enflasyonundaki katılığın çok önemli rol oynadığını görüyoruz. Bir düşüş var beklentilerde, geriye gidiş var fakat hala tam istek ettiğimiz noktada değiliz. Toplumsal hadiselerde de beklentiler değerli. Sosyolojide ‘kendini gerçekleştiren kehanet’ diye bir kavram var. Herkes bir şeyi beklediğinde olmayacak şey bile olabiliyor. Hasebiyle bu beklentileri daha uygun seviyeye çekecek politikalarımızı kararlılıkla sürdüreceğiz. Real dal ve hane haklarında da bu beklentileri uygun bir noktaya getirdiğimizde işimiz çok daha kolaylaşacak. Oraya gerçek da gidiyoruz. Fakat bir ölçü gecikmeyle gittiğimizi de kabul etmek durumundayız. Yalnızca para siyaseti ile mi yapıyoruz bu çabayı? Hayır. Yalnızca para siyaseti ile yapmıyoruz. Zelzeleye karşın öteki birçok toplumsal problemlere karşın finansal tarafta, mali tarafta da olabildiğince disiplinli bir yaklaşımdan bu dezenflasyon sürecine dayanak oluyoruz.”
“SOSYAL KONUT KONUSUNU ÖNCELİKLENDİRECEĞİZ”
Yılmaz, iktisat alanında yapısal ıslahatların değerine de değinerek, şöyle devam etti:
“Burada dört tane kritik alandan bahsetmek istiyorum. Bir tanesi beşeri sermaye. Beşeri sermaye alanında birtakım adımlar atıyoruz, atmaya devam edeceğiz. Bunun çok kritik olduğuna inanıyorum. İkincisi, konut sorunu. Toplumsal konut konusunda belirli programlar başlattık. Önümüzdeki periyot daha ağır biçimde bu alanı önceliklendireceğiz. Üçüncüsü, besin arzı sıkıntısı. Planlı tarımda sulama yatırımlarının ölçüsünü arttırıp tarla içi projeleri önceliklendirme ve besin lojistiğine varıncaya kadar besin konusu tekrar çok öncelikli bir alanımız. Bir taraf da güç. Gerek dışa bağımlılığı azaltmak gerekse halkımızın refahı açısından yenilenebilir güç, güç maliyetlerini düşürmeye dönüp çalışmalarımız, yerli üretimi arttırmaya dönük çalışmalarımız çok kritik. Her biriyle ilgili de çalışmalar yapıyoruz. Münasebetiyle verimlilik temelli bir formda dışa bağımlılığı azaltma, cari açığı yapısal olarak düşürmeye dönük bir perspektifle çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
TÜRKİYE “EN YÜKSEK İNSANİ KALKINMIŞLIK” GRUBUNDA
Uzun yıllar Kalkınma Bakanlığı yaptığını anımsatan Yılmaz, kalkınmanın ekonomik büyümeden ibaret olmadığına işaret etti.
“Ekonomik büyüme kalkınmanın natürel ki olmazsa olmaz bir kesimidir lakin kalkınma bunu aşan bir kavramdır.” diyen Yılmaz, şunları söyledi:
“Ekonomik büyüme artı toplumsal adalet artı kuşaklar ortası adalet yani sürdürülebilirlik. Bir de yönetişim dediğimiz hadise. Yani bu dört başlık kalkınma kavramının temel kavramlarıdır. Biz de bu çerçevede ve insani kalkınma perspektifli hareket ediyoruz. Birleşmiş Milletler’in insani kalkınmışlık endeksleri var. Orada da ülkeleri dört kümeye ayırıyorlar. ‘En düşük insani kalkınmışlık’, ‘orta insani kalkınmışlık’, ‘yüksek insani kalkınmışlık’ ve ‘en yüksek insani kalkınmışlık’ diye. Türkiye, son 22 yılda yüksekten, en yükseğe geçiş yapan ülkelerden biri oldu. Bunu da sıhhate ve eğitime yaptığımız yatırımlar, satın alma gücünün genel olarak artışı üzere faktörlerle izah etmek mümkün.”
“SAVUNMA SANAYİİNDE DÖNÜŞÜM İHTİLAL NİTELİĞİNDE”
Yılmaz, Türkiye’nin savunma sanayiindeki dönüşümünü, değişim kavramıyla tabir etmenin yetersiz kaldığını belirterek, “Bu bir ihtilal gerçekten. Türkiye’de son 22 yılda savunma endüstrinde yüzde 20 yerlilik oranından yüzde 80 yerlilik oranına çıkışı son derece kıymetli. Bu yalnızca güvenlikle ilgili bir problem de değil. İşin bir de ekonomik boyutu var. Savunma sanayiinde elde ettiğiniz yetkinlikler, bir mühlet sonra sivil sanayileri de etkilemeye başlıyor. Buradaki teknolojiler, yetkinlikler, insan kaynağı. Hasebiyle bu tıpkı vakitte katma bedeli yüksek bir iktisat ve nitelikli istihdam politikalarımızla da çok yakından ilgili. Geçen sene 5,5 milyar doları bulan ihracatımız da bunun somut bir göstergesi.” diye konuştu.
Savunma sanayiinde artık daha fazla proje bazlı memleketler arası iştiraklerin uygulanacağı bir periyoda girileceğini söz eden Yılmaz, “Dost ve müttefik ülkelerle birlikte uzun vadeli perspektif oluşturabileceğimiz ülkelerle şirketlerimizin yerli ve ulusal kimliğini koruyarak proje bazlı iştiraklerin daha fazla artacağı bir periyoda gireceğiz. Bu alanda faaliyet gösteren tüm firmalarla da iftihar ediyoruz. Bunları gölgeleme gayretinde hiçbir biçimde kabul etmiyoruz. Bu alanda çalışan firmalarımız ülkemize, milletimize büyük kıymetler katmaktadır.” dedi.
UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞIYLA MÜCADELE
Eleştiriler üzerine sanal kumar konusuna da değinen Yılmaz, sanal kumar konusunda en kritik sorunun dışarıya finansın gidişi olduğunu vurguladı.
Yılmaz, “Dışarıya gidecek finansı denetim ederek lakin tesirli çaba edebiliriz. Bu mevzuda da MASAK’a gerekli görevlendirmeyi yapmış durumdayız. Bir hareket planımız var. İlgili başka kurumlarımızla birlikte bunu hayata geçiriyoruz.” dedi.
Uyuşturucu bağımlılığı konusundaki soruları da yanıtlayan Yılmaz, “Bağımlılıkla ilgili de işin bir arz tarafı var, bir talep tarafı. Arz tarafıyla uğraşması gerekenler kolluk güçlerimiz. Talep tarafı da çok kıymetli. İstatistiklere nazaran, rehabilitasyon için başvuran 100 uyuşturucu bağımlısından yalnızca yüzde 3’ü güzelleşiyor. Burada temel olan bağımlılık olmadan evvel esirgeyici düzeneklerin devreye girmesi. Bu alanda bir hareket planı oluşturduk. Riskli kümeler tespit edip, bu bağımlılık oluşmadan evvel gayret edilecek.” tabirlerini kullandı.
