Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından bugün Resmi Gazete’de yayımlanan Tam Otonom Araçların Otonom Sürüş Sistemine Ait Motorlu Araçların Tip Onayı Hakkında Yönetmelik, şoförsüz araçların kullanımına yönelik yasal ve teknik altyapıyı belirliyor.
Düzenleme Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğü temel alınarak hazırlanırken, M ve N kategorisindeki araçların otonom sürüş sistemlerine standart getiriyor.
ONAY ALMASI GEREKECEK
Türkiye’ye gelen ve tam otonom sürüş sistemleriyle donatılan araçlar belirlenen kriterlerlere uyduğunu göstermek için tip onayı alması gerekecek.
ÜÇ SENARYO DEĞERLENDİRİLECEK
Düzenlemeye nazaran otonom araçlar üç kullanım senaryosunda pahalandırılacak;
a) Çift modlu araçlar da (manuel sürüş modundan tam otonom moda geçiş yapabilen) dahil olmak üzere belirlenmiş alanda insan yahut mal nakliyeciliği için tasarlanmış ve imal edilmiş tam otonom araçlar.
b) Sabit güzergâhlı: Çift modlu araçlar da dahil olmak üzere sabit bir yolculuk/sefer çıkış ve varış noktalarına sahip evvelce belirlenmiş bir güzergahta yolcu yahut mal nakliyatı için tasarlanmış ve imal edilmiş tam otonom araçlar.
c) Otonom park sistemi: Belli otopark tesislerinde araç park etme uygulamaları için tam otonom sürüş moduna sahip çift modlu araçlar. Sistem, dinamik sürüş vazifesini gerçekleştirmek için otopark tesisinin dış altyapısını (Konum belirleme işaretleri, algılama sensörleri ve benzeri) kullanabilir yahut kullanmayabilir.
OTONOM ARAÇ SEVİYELERİ
Otonom sürüş sistemleri, çoklukla beş farklı düzeyde sınıflandırılır ve her düzey aracın sürüş fonksiyonlarının muhakkak bir kısmını yahut tamamını otomatikleştirir. Bu düzeyler aşağıdaki üzeredir:
Seviye 0: Şoför aracın tüm denetimini elinde fiyat.
Seviye 1: Aracın makul işlevleri otomatikleştirilir, lakin şoför her vakit aracın denetimini elinde fiyat.
Seviye 2: Aracın gaz, fren ve direksiyon denetimi otomatikleştirilir, lakin şoför tekrar de dikkatlice izlemelidir.
Seviye 3: Aracın birtakım sürüş misyonları büsbütün otomatikleştirilir, lakin şoför hala müdahale edebilir ve birtakım durumlarda denetimi devralabilir.
Seviye 4: Aracın neredeyse tüm sürüş vazifeleri otomatikleştirilir, fakat makul sınırlamalarla (örneğin, makul hava şartları yahut bölgesel kısıtlamalar) şoför müdahalesi gerekebilir.
Seviye 5: Aracın tüm sürüş vazifeleri otomatikleştirilir ve şoför müdahalesi gerektirmez. Bu düzeyde araçlar, tüm şartlarda, her vakit rastgele bir insan müdahalesi olmadan seyahat edebilir.
Otonom sürüş sistemleri, araçların etraflarını daima olarak algılayarak, öteki araçlar, yaya, bisiklet, trafik işaretleri ve çevresel pürüzler üzere bir dizi faktörü tahlil eder. Bu bilgiler, aracın kararlarını vermesine ve otomatik olarak gaz, fren ve direksiyon denetimini sağlamasına imkan tanır. Araçlar, yol şartlarına uygun süratte seyahat eder, inançlı bir ara korur ve trafik kurallarına uyarlar.
ÖLÜMLÜ KAZALARI AZALTMASI BEKLENİYOR
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran dünyada her yıl 1.35 milyon ölümlü trafik kazası meydana geliyor ve 50 milyon kişi trafik kazalarında yaralanıyor. Bu kazaların yüzde 95’i insan kusurundan kaynaklanıyor. Otonom sürüşlerin bu kazaları değerli ölçüde azaltacağı varsayım ediliyor.
