Esad idaresinin çatışmalar öncesindeki devrinde, 2010 yılı Türkiye-Suriye ticari alakaları açısından tepe yıllarından biri olmuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarına nazaran 2010 yılında iki ülke ortasındaki ticaret hacmi 2,3 milyar doları bulmuş ve Türkiye’nin toplam dış ticaret hacmi içinde yüzde 0,77 üzere dikkat cazibeli bir hisseye ulaşmıştı.
2010 yılındaki dostça bağlantılar ve Suriye’nin ekonomik olarak daha istikrarlı yapısı, bu ticaretin temel dinamiklerini oluşturmuştu.
2011 VE SONRASI: SAVAŞIN GÖLGESİNDE TİCARET
2011’de başlayan iç savaşın akabinde Suriye’deki ekonomik yapı süratle çökmüş, Türkiye ile ticaret alakaları de büyük bir darbe almıştı. Bilhassa 2012 yılında ticaret hacmi 565 milyon dolara kadar geriledi. Bu, Türkiye’nin toplam dış ticaret hacmine oranla sadece yüzde 0,14’lük bir hisse manasına geliyordu.
ESAD REJİMİ SONA ERDİ
Suriye’de Beşşar Esad idaresinin sona ermesiyle birlikte yeni bir periyodun kapıları aralanıyor. 2024 yılı içerisinde birinci 10 aylık bilgilere bakıldığında Türkiye ile Suriye ortasındaki ticaret hacmi 1,4 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Bu sayı, Türkiye’nin toplam dış ticaret hacminin yüzde 0,26’sını oluşturuyor. İç savaşın başladığı 2011 yılına kıyasla bu oran yükselse de hala daha savaş öncesi bağlantılara yaklaşabilmiş değil.
EN FAZLA DEĞİRMENCİLİK ESERLERİ İHRAÇ EDİLDİ
TÜİK’in bilgilerine nazaran Türkiye, 2024 yılında Suriye en fazla değimencilik eserleri ihraç etti. Malt, nişasta, buğday gluteni üzere kalemlerde toplam 88 milyon 169 bin dolarlık eser ihraç edildi. Bu alanda ikinci sırada hayvansal ve bitkisel yağlar yer alıyor. Türkiye, bu eser kümesinden 76,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Üçüncü sırada ise 75,6 milyon dolar ile plastik ve mamülleri yer alıyor.
EN FAZLA YAĞ İTHAL EDİLDİ
Türkiye, 2024 yılının birinci 10 ayı baz alındığında Suriye’den en fazla hayvansal ve bitkisel yağ ithal etti. TÜİK’in datalarına nazaran Türkiye, kelam konusu devirde 94 milyon dolarlık yağ ithalatı gerçekleştirdi.
Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat ise 41,2 milyar dolar ile ikinci sırada yer alıyor.
YENİ DEVİR NELER GETİREBİLİR?
Suriye’deki yeni idareyle birlikte, ticaret yollarının tekrar açılması, hudut bölgelerindeki yatırımların artırılması ve karşılıklı iş birliği projeleriyle Türkiye-Suriye ortasındaki ticari alakalar, yine filizlenebilir. Suriye’de yaşanan bu tarihi değişim, yalnızca siyasi değil, ticari manada da yeni fırsatları beraberinde getiriyor. Türkiye, bölgesel iş birliğini tekrar tesis ederek, Suriye ile ticaretini eski güçlü düzeylerine taşıyabilir.
