• Haber7

7 Ekim 2023 yılından bu yana Gazze’de yaşanan soykırımın akabinde İsrail- Lübnan’da Hizbullah ile girdiği ateşkes sürecinde Suriye’de hareketlilik yaşandı. 27 Kasım günü El- Düstur kontaklı Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ile muhalifler ortasında silahlı çatışma çıktı ve 2016 yılında terk edilen Halep 2 günde rejim aykırıları tarafından ele geçirildi.

Suriye’de yaşanan karışıklık sonrası ABD olayla ilgili rastgele bir ilişkilerinin bulunmadığını belirtmiş, İran ise ABD ve İsrail’i suçlamaya devam etmişti.

BEŞAR ESAD RUSYA’YA MI SIĞINDI?

Yaşanan son gelişmeler ışığında ise Suriye’de darbe yapıldığı savlarının akabinde Beşer Esad’ın Rusya’ya kaçtığı tezleri gündeme geldi. Halep’in ele geçirilmesinden sonra rejim ordusu kentleri terk etmeye başladı.

Daily Mail’de yer alan habere nazaran ise Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın büyük bir utanç kaynağı olduğunu yazarak, Rus güçlerini komuta eden Korgeneral Sergey Kisel’in de muhaliflerin muvaffakiyetinin akabinde vazifeden alındığını duyurdu.

İngiliz ordusu eski istihbarat subayı Albay Philip Ingram ise yaptığı açıklamada Rusya açısından işlerin berbata gittiğini ve bunun belirtisi olarak ise  generallerin tek tek vazifeden alındığını, Rus ve Suriyeli yetkililerin muhaliflerin akınlarına hazırlıksız yakalandıklarını söz etti.

KREMLİN SÖZCÜSÜ PSKOV ARGÜMANLARI YALANLAYAMADI

Beşar Esad rejimi tersi silahlı kümeler ise Hama kentine giriş yaparken Esad’a darbe teşebbüsü yapıldığı, Esad’ın ise karısı ve çocuklarıyla birlikte hafta başından itibaren Rusya’ya kaçtığı savları dünya basınında geniş yankı buldu.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Esad hakkında açıklama yaparak, “Suriye lideri Beşar Esad’ın Rusya’ya gelip gelmediği sorusunu cevapsız bırakıyorum. Bu bahiste yapacak bir açıklamam yok. Fakat Suriye’nin Halep kenti etrafında yaşanan son olayları Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine yapılmış hücum olarak değerlendirdiğimizi belirtmek isterim. Beklentimiz Suriye güçlerinin bölgede denetimi ele geçirmesi ve anayasal tertibi sağlamasıdır” dedi.

RUSYA’DAKİ ÖZEL MALİKANESİ ORTAYA ÇIKMIŞTI

Rus yetkililer Esad’ın akıbeti hakkında rastgele bir açıklama yapmazken 24 Temmuz 2024 tarihinde Türkiye Gazetesi’nin haberinde, Vladimir Putin ile Esad Moskova’da görüntülenmiş, sonrasında ise bir daha basına rastgele bir fotoğrafı yansımamıştı. Nerede olduğu bilinmeyen Suriye Devlet Başkanı Esad’ın ise St. Petersburg’da özel bir malikanesi olduğu ortaya çıkmıştı.

Öte yandan Esad’ın Tahran’la yaşamış olduğu tansiyon sonrasında İran’ın kendisine suikast düzenleyerek iktidarına son verme korkusu içinde olduğu, bu nedenle Rusya ile samimi bağlantılar kurduğu biliniyor.

İngiliz eski istihbarat subayı Albay Ingram, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle askeri olarak bölgede kâfi olmadığını belirterek ‘son sekiz yıldır cephede çok çok az ilerleme kaydedildi’ diyerek Esad rejiminin muhaliflerin teşebbüsü sonrasında büyük bir darbe aldığını belirtti.

RUSYA VE ESAD’IN ORTASI BOZULACAK MI?

Rusya 24 Şubat 2022 yılında Ukrayna’yı işgal ederek ‘özel askeri operasyon’ ilan etmiş, askeri alanda yaptığı harcamaların akabinde Suriye’ye yardım edip edemeyeceği merak ediliyor. İran, Hizbullah’ın Lübnan’daki mağlubiyeti sonrasında İsrail’e karşı istikrarının altı üstü olmasından sonra Esad destekçileri iki ülkeden yardım görememesi halinde sıkıntı günler yaşayabilir.

Ancak Suriye’deki yaşanan gelişmeler ve Esad rejiminin Halep’ten geri çekilmesi sonrasında istihbarat subayı Ingram tarafından Rusya ve Vladimir Putin’in  itibar kaybı yaşayabileceği söz edildi. Rus istihbaratının da HTŞ’nın planlı saldırısını evvelden bilememesi de Rusya’da badirelere yol açabileceği üzere Suriye’ye eskisi kadar kaynak ayıramayacağı lisana getiriliyor.  Uzmanlar Rusya’nın Suriye’deki varlığının da Halep hücumunda tesirli olamadığını lakin hava taarruzları ile karşılık vermesi durumunda bölgedeki olayların seyrinin değişmesinin an sorunu olduğu söz ediliyor.

ESAD TÜRKİYE İLE YAKINLAŞABİLİR Mİ?

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu Sözcüsü Sean Savett ise; “Esad rejiminin BM Güvenlik Kurulu’nun 2254 sayılı kararında belirtilen siyasi sürece katılmayı reddetmeye devam etmesi ve Rusya ile İran’a bel bağlaması, Suriye’nin kuzeybatısında Esad rejimi sınırlarının çökmesi de dâhil olmak üzere, şu anda ortaya çıkan şartları yaratmıştır” tabirlerine yer verildi.

Ortadoğu uzmanları da Rusya’nın ve İran’ın Esad’a verecek takviyesinin tükendiğini belirterek Suriye’nin iki ülkeye de bel bağlaması sonrasında yaşadığı başarısızlığın akabinde Türkiye ile yakınlık kurma teşebbüsünde olabileceği belirtildi.

Syria TV, X hesabından yaptığı açıklamada, Esad rejimine bağlı bulunan bir heyetin Hama ve Halep’te yaşanan hücumlara ait Türkiye’ye geleceğini açıkladı. Ayrıyeten Beşar Esad’ın ise Türkiye ile Suriye ortasında arabulucu olması için Mısırlı yetkililerle irtibata geçtiği lakin Mısır’ın da teklifi reddettiğini yazdı. Syria TV ise yaptığı paylaşımı sonrasında yalanlayarak toplumsal medya hesabından sildi.

İRAN CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN’DAN AÇIKLAMA

Son yaşanan ataklar sonrasında İran Haber Ajansı’nda yer alan kaynaklara nazaran, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan mecliste konuşma yaptı ve, ‘komşu ülkelerinin sonlarında gözümüz yok’ diyerek diyalog haline girerek savaştan kaçındıklarını belirtti.  Ayrıyeten Pezeşkiyan İslam ülkelerindeki kaostan İsrail ve Amerika’nın faydalanmasını engellemek için krizlere müdahale etmeleri gerektiğini de tabirlerine ekledi.