27 Kasım Çarşamba günü Heyet Tahrir Eş-Şam (HTŞ)ile Suriyeli muhalifler ortasında çıkan silahlı çatışmanın akabinde Halep 2 gün içerisinde Esad rejiminden alınarak ele geçirildi.
17 Temmuz 2000 yılından bu yana Suriye Devlet Başkanı olarak görev alan Beşar Esad iktidar koltuğuna tutunmak için kendi halkını katletmeyi göze almış, 2013 yılında Şam, Deraya, Duma, Tadamon üzere birçok kentinde terörist aradıklarını sav ederek onlarca suçsuz sivili katletmiş, kimyasal silah kullandığı savlarıyla suçlanmıştı.
Kendi halkına yaptığı zulüm ile hafızlara kazınırken bölgedeki tansiyona ait ise muhaliflerin Sünni, Esad rejiminin ise Arap Alevisi olduğu savları ortaya atılmış, uzmanlar ise Suriye’deki krizi ‘mezhep savaşı’ olarak değerlendirmişlerdi.
ESAD KOMŞU ÜLKELERLE BARIŞ SAĞLAYABİLECEK Mİ?
Esad ve idaresinin yaptığı katliamlar sonrasında ise komşu ülkeler ve dış bağlantılarında bozulmalar yaşamış, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’dan da kınama iletileri almıştı.
İsrail basınında yer alan habere nazaran Esad’ın şahsî çıkarları soykırımın önünde durmadığını belirterek Suriye ile ikili bağlantılarını güçlendirmek isteyen Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), İran, Suudi Arabistan, Rusya ve İsrail’in çıkarlarından bahsetti.
İSRAİL
İsrail Hayom’da yer alan haberde İsrail’in Esad ile bağının stratejik bir ikilem olduğunu, kendi hudutları içerisindeki en sessiz ülkenin Suriye olduğunu yazdı. Lakin İsrail’in en büyük tasası ise İran’ın Hizbullah’a yapacağı silah yardımı.
İsrail güçleri, Suriye- İran kontağını zayıflatmak ve Esad’a yönelik silah sevkiyatını durdurmak istiyor. Lakin İsrail basını Esad ile alakaları için en değerli kriterin Suriye sonlarının sakinliğini muhafazanın yanı sıra Rusya’yı kullanarak Esad’a silah transferini durdurma isteği. Ayrıyeten İsrail’in Suriye hududunda yer almasının asıl nedeninin ise silah kaçakçılığını engellemek için hudutta bulunduğu da belirtildi.
İSRAİL’İN EN BÜYÜK KAYGISI HİZBULLAH’ A SİLAH YARDIMI
Rus basınında yer alan haberde ise İsrail Hava Kuvvetleri (IDF), İran’ın Lübnan merkezli Hizbullah örgütüne silah taşıdığı gerekçesiyle Suriye hava alanında uçan İran uçağını geri çevirdiğini yazdı.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ ESAD’IN İKTİDARDA KALACAĞINI DÜŞÜNÜYOR
Birleşik Arap Emirlikleri ise Suriye ile bağlantılarına yeni bir boyut katmak istemesinin nedeni olarak Beşar Esad’ın hiçbir yere gitmeyeceğine inanmasından kaynaklı. BAE, Suriye’deki iç savaşın yatıştığını ve büsbütün bitmese bile Esad’ın uzun bir müddet iktidarda kalacağını düşünerek Şam ile daha ekonomik ve siyasi bağlar kurmaya çalıştığı belirtildi.
İRAN’IN EMELİ BÖLGEDEKİ ASKERİ TESİRİNİ ARTTIRMAK
Suriye’deki iç karışıklıktan bu yana Esad’ı destekleyen ve Lübnan’dan Hizbullah savaşçıları ile bölgede vazife aldığı, Suriye sivil askeri altyapısına askeri yatırımlar yapan İran, Suriye’den bağlılık beklediğini ve bölgedeki askeri tesirini arttırmayı amaçladığı bilgisi yer aldı.
Hayom gazetesi İran’ın Esad’ı sürecin başından beri desteklemesiyle Esad’ın inancını kazandığını, bölgedeki herkesin Esad’a karşı dururken İran’ın ardında durarak takviye vermesiyle İran’ı kurtarıcı olarak gördüğünü belirtti.
SUUDİ ARABİSTAN’IN AMACI UYUŞTURUCU TİCARETİNİ DURDURMAK
Suriye’deki karışıklıkların başladığı günden beri muhalifleri destekleyen Suudi Arabistan son devirlerde Esad ile olağanlaşma adımları atmak istediği, ‘Captagon’ ismi verilen ve Suriye’den Körfez ülkelerine yayılan uyuşturucu unsurdan ülkesini kurtarmak isteyen Suudi Arabistan bölgedeki uyuşturucu ticaretini engellemek istiyor.
Ayrıca Suriye’de ekonomik ve altyapısal olarak işbirliği içerisine girmek Suriye’yi İran’dan uzaklaştırmak için stratejik nedenlerden ötürü Esad münasebetlerini yine değerlendireceği düşünülüyor.
RUSYA BÖLGEDEKİ VARLIĞINI ARTTIRMAK İSTİYOR
Rusya ise Suriye’deki savaşın ilanından beri Akdeniz’ deki deniz üssü Tartus’tan Esad’a takviye verdi. Rusya ise bölgede varlığını arttırmak için Esad rejimine dayanak verdi. Rusya’nın ise bölgede stratejik pozisyonu bakımından bulunduğunu belirtilirken İsrail’in ise Suriye’de Rusya’nın bulunmasına olumlu bakarak İran’ı bölgede denetim altında tuttuğu için Moskova ile diyalog halinde oldukları söz edildi.
TÜRKİYE MÜDAHİL OLMADIĞINI BELİRTMİŞTİ
Hakan Fidan Türkiye’nin olaylara müdahil olmadığını belirtmiş, Suriye hududunda yeni bir göç dalgasına rağmen gerekli önlemlerin alındığını tabir ederek, “Yeni bir göç dalgasını tetikleyecek hiçbir aksiyona girişmeyiz” demişti.
BBC’de yer alan haberde ise, Astana sürecinde Suriye’nin tavrına ait 23 Kasım’da açıklama yapan Fidan “İran’ın Suriye’deki önceliklerinin ortasında Türkiye ile Suriye’nin olağanlaşması yok.” açıklamasında bulunmuştu.
Fidan ayrıyeten terörle çaba ve mülteci bahislerinde adım atılması gerektiğini tahlil arayışı içerisinde olduklarını belirtmiş fakat Suriye’den diplomatik olarak yapan bir yaklaşım alamadıkları takdirde diğer türlü adım atacaklarını vurgulamıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Beşar Esad’a birçok sefer yeni bir devir başlatmak için davet yapmış lakin Şam idaresi sessizliğini korumuştu. Lakin Esad batı ülkelerinden takviye bulamaması, Rusya ve İran’ın Esad’a verdiği dayanağın tükenmesinin akabinde Türkiye’den takviye görmek için teşebbüste bulunabileceği de sav ediliyor.
