Deutsche Bank, Türkiye iktisadının yumuşak iniş yolunda olduğunu ve bu yıl ekonomik büyümenin yüzde 2,9 düzeyinde gerçekleşmesinin akabinde 2025’te yüzde 2,8 olacağını öngördüğünü bildirdi.
Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu gelişmekte olan piyasalara odaklanılan raporda, 2025’in şiddetli ve muhtemelen çok daha bilinmeyen geçeceği öngörüldü.
Gelişmekte olan ülke varlıklarında beklenen getirilerin dağılımında, çoğunlukla ABD’deki siyaset değişikliğinden kaynaklı olumsuz tesirler beklendiği kaydedilen raporda, gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin artan gümrük tarifelerinden para siyaseti gevşeme döngüsündeki muhtemel aksaklıklara kadar birçok olumsuz değişime maruz kalabileceği belirtildi.
DEUTSCHE BANK: TÜRKİYE İKTİSADI YUMUŞAK İNİŞ YOLUNDA
Türkiye iktisadı, “Türkiye: İstikrara Giden Kademeli Yol” başlığıyla değerlendirildi.
Raporda, Türk iktisadının yumuşak iniş yolunda olduğuna dikkat çekilerek, bu yıl ekonomik büyümenin yüzde 2,9 düzeyinde olacağı öngörüldü.
Bu durumun ekonomideki “kademeli soğumayı” teyit ettiği aktarılan raporda, sıkı nakdî şartların tüketim ve yatırım talebini kısıtlaması nedeniyle iktisadın 2025’in ikinci yarısına kadar potansiyelinin altında büyümesinin beklendiği söz edildi.
Bu kapsamda gelecek yıl ekonomik büyümenin yüzde 2,8 olacağının öngörüldüğü raporda, iç talepteki toparlanmanın 2026’da güçlenen taleple birleşmesi, Türkiye iktisadının daha güçlü bir büyüme kaydederek uzun vadeli eğilimine yaklaşmasının beklendiği bildirildi.
Raporda, kelam konusu büyüme varsayımlarının enflasyonun düşürülmesine öncelik veren ortodoks iktisat siyasetlerinin devam edeceğini varsayarak yapıldığı fakat siyasetlerde daha destekleyici bir duruşa geçişin daha güçlü bir büyümeyi sağlayabileceği kaydedildi.
DEZENFLASYON SÜRECEK
İç talepteki zayıflama, enflasyon beklentilerindeki güzelleşme ve Türk lirasındaki gerçek pahalanmanın enflasyonu düşüş eğiliminde tutması nedeniyle dezenflasyonun gelecek yıl da devam etmesinin beklendiği raporda, şu değerlendirmeye yer verildi:
“Maliyet baskıları, enflasyon beklentileri ve iç talep, enflasyondaki düşüşün kademeli olarak devam edeceğine işaret ettiğinden, enflasyondaki düşüşün süreceğine dair yapan görüşümüzü koruyoruz. Minimum fiyatın yıl başında yüzde 30 düzeyinde artırılacağı ve rastgele bir orta ayarlama yapılmayacağı varsayımıyla, 2024 yıl sonu enflasyonunun yüzde 45’e, 2025 yıl sonunda ise yüzde 25,4’e gerileyeceğini varsayım ediyoruz. Bununla birlikte, beklenenden daha az mali siyaset dayanağı, varsayılandan daha büyük bir taban fiyat artışı ve iç talepte daha kademeli bir yavaşlama dahil olmak üzere iddiamıza yönelik üst taraflı riskler devam ediyor ve bu da 2024’ten sonra daha kalıcı enflasyonist baskılara neden olabilir. Mevcut siyaset çerçevesinin sürdürülmesi halinde, enflasyonun 2026 yılı sonuna kadar yüzde 20’nin altındaki düzeylere gerileyebileceğine inanıyoruz.”
Raporda ayrıyeten, baz senaryoda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) aralıkta 250 baz puan faiz indirimine gideceğinin beklendiği kaydedilerek, “Mevcut gerçek faiz tamponunun TCMB’nin siyaset faizini gelecek yıldan evvel indirmeye başlaması için alan bıraktığına inanıyoruz. 2025’te, enflasyondaki düşüşün devam etmesi nedeniyle gevşeme döngüsünde kademeli ve temkinli bir yaklaşım bekliyoruz.” sözleri kullanıldı.
Bu kapsamda siyaset faizinin 2025’in birinci yarısında yüzde 37,5’e, yıl sonunda ise yüzde 30’e gerilemesinin beklendiği aktarılan raporda, “Temel senaryomuz bu olmasa da TCMB, gevşeme döngüsünü yumuşatmak için toplantı başına 250 baz puandan daha yavaş bir süratte faiz indirimi yapmayı da düşünebilir. TL mevduat maksatları ve kredi tavanları üzere makro ihtiyati siyasetlerin, gevşeme döngüsü sırasında finansal şartları yönetmek için 2025 yılına kadar devam etmesini öngörüyoruz.” tespiti yapıldı.
OECD’DEN TÜRKİYE TAHMİNİ
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), global iktisadın bu yıl yüzde 3,2 büyüyeceğini öngörürken, Türkiye’de ekonomik büyümenin yüzde 3,5 olmasını bekliyor.
OECD’nin Ekonomik Görünüm Raporu yayımlandı. Buna nazaran, enflasyonun ölçülü seyretmeye devam etmesi ve ticaretteki canlanmayla, global iktisat birçok belirsizliğe karşın dirençli olmayı sürdürüyor.
Tüketici itimadı birçok ülkede şimdi salgın öncesi düzeylere ulaşmamış olsa da enflasyondaki düşüş gerçek hane halkı gelir artışı ve harcamalarını destekliyor. İş gücü piyasası üzerindeki baskılar hafiflemeye devam ederken, işsizlik genel olarak düşük seyrediyor.
Reel faiz oranları kısıtlayıcı kalmaya devam ediyor lakin düşük nominal getiriler, faize hassas konut ve kredi piyasalarında birtakım erken canlanma işaretleri yaratıyor. Hizmet bölümlerinde süren baskılara karşın birçok gelişmiş ve gelişmekte olan piyasa iktisadında manşet enflasyon amaç düzeye döndü.
Bu kapsamda OECD, global ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3,2, 2025 ve 2026’da yüzde 3,3 olacağını iddia ediyor. Böylelikle, dünya iktisadının gelecek 2 yılda genel olarak stabil bir büyüme düzeyini muhafazası bekleniyor.
OECD, mayısta yayımladığı Ekonomik Görünüm Raporu’nda, global ekonomik büyümeyi bu yıl ve 2025 için sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 3,2 olarak öngörmüştü.
Kurum, eylülde yayımladığı süreksiz ekonomik görünüm raporunda da global iktisadın bu yıl yüzde 3,1 büyüyeceğini kestirim etmiş, 2025’e ait öngörüsünü de yüzde 3,2 olarak belirlemişti.
Böylece OECD, her iki yıla ait büyüme öngörüsünü evvelki iddialarına nazaran, yüzde 0,1 üst istikametli revize etti.
TİCARETTE MUHAFAZACI SİYASETLERE AİT UYARI
Bu yıl ABD iktisadının yüzde 2,8 ve 2025’te yüzde 2,4, Çin iktisadının ise sırasıyla yüzde 4,9 ve yüzde 4,7 büyüyeceği iddia ediliyor.
OECD, ticarette muhafazacı siyasetlerde artışa ait ikazda bulundu. Ticaret siyaseti meçhullüğü son yıllarda artarken, büyük ekonomiler tarafından uygulanan bu ithalatı kısıtlayıcı tedbirlerin sayısında süregelen bir artış gözleniyor.
Küresel ticaret kısıtlamalarının artması ithalat fiyatlarını yükseltirken, işletmeler için üretim maliyetlerini artırma ve tüketiciler için ömür standartlarını düşürme riski oluşturuyor.
TÜRKİYE İÇİN BU YILA AİT BÜYÜME KESTİRİMİ HAFİF YÜKSELDİ
Gerekli makroekonomik istikrar siyasetlerinin iç talebi yavaşlatması nedeniyle Türkiye iktisadının ise bu yıl yüzde 3,5 ve 2025’te yüzde 2,6 büyüyeceği öngörülüyor. Bu oran 2026 için ise yüzde 4 olarak iddia edildi.
OECD, mayıstaki raporunda, Türkiye iktisadında büyümenin bu yıl yüzde 3,4 ve 2025’te yüzde 3,2 olacağını iddia etmişti.
Kurum eylüldeki değerlendirmesinde ise Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 3,2 ve 2025’te yüzde 3,1 büyüyeceğini öngörmüştü.
EKONOMİK BÜYÜME ÖLÇÜLÜ SEYREDECEK, PARA VE MALİYE SİYASETİ ROTASINDA KALMALI
Rapora nazaran, Türkiye’de sıkılaşan finansal şartlar ve devam eden mali konsolidasyon, hane halkı tüketimini sonlandıracak. Zelzele sonrası yine yapılanma sürecinin tesirleri geçtikçe, yatırım ve kamu tüketimi de yavaşlayacak.
Ancak dış ortamdaki güzelleşme ve milletlerarası turizmde devam eden canlanmayla, Türkiye’nin ihracatının artması bekleniyor.
Türkiye’de cari süreçler istikrarı ekonomik büyümenin itici güçlerinin tekrar dengelenmesi, turizmdeki olumlu görünüm ve Sakarya alanındaki doğal gaz üretimiyle düzgünleşme gösterdi. Döviz rezervleri artarken, para ve maliye siyasetinin sıkı kalmaya devam edeceği öngörülüyor.
OECD’ye nazaran, para ve maliye otoritelerinin her ikisi de Türkiye iktisadını sürdürülebilir bir patikaya oturtmak için siyasetleri sıkı tutma istikametinde kararlılıklarını yineledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 50’de tutarken, fiyat istikrarı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacağını belirtti.
Bu kapsamda, Türkiye’de ekonomik büyüme ölçülü seyredecek. Enflasyonu denetim altına almaya yönelik önlemler tesirini gösterecek fakat enflasyon kademeli biçimde düşecek. OECD, Türkiye’de enflasyonun yıllık ortalamada 2025’te yüzde 30,7 olacağını, 2026’da ise bu oranın yüzde 17,2’ye gerileyeceğini öngördü.
Rapora nazaran, uygunlaşan milletlerarası havadan tam olarak faydalanabilmek için yetkililerin, enflasyon amaçlara ulaşma yolunda sağlam bir formda ilerleyene kadar makroekonomik istikrar siyasetlerini sürdürmesi gerekiyor.
İstikrarlı ve öngörülebilir bir siyaset çerçevesi, istikrarlı bir makroekonomik ortamla birlikte memleketler arası yatırımları değerli ölçüde çekebilir. Yapısal ıslahatlar bu istikrar eforlarını daha da destekleyebilir ve uzun vadeli büyümeyi artırabilir.
FİTCH: TÜRKİYE’DE DIŞ KIRILGANLIKLAR AZALIYOR, PİYASA ALGISI İYİLEŞİYOR
Fitch Ratings, Türkiye’de 2025’te sıkı para siyaseti şartlarının sürdürülmesine bütçe açığında kıymetli bir azalma ve rasyonel gelir siyasetleri eşlik edeceğinden, siyaset tutarlılığının artmasının beklendiğini bildirdi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Doğu Avrupa ekonomilerinin 2025 görünümüne ait yayımladığı tahlilinde, kelam konusu ülkelerde güzelleşen ekonomik büyüme beklentilerinin, zayıf kamu maliyesi ve yüksek jeopolitik risklerle dengeleneceğini öngördü.
Türkiye’ye ait değerlendirmelerin de yer aldığı tahlilde, Türkiye’nin iktisat siyasetlerindeki dengelenmenin dış kırılganlıklarda bariz bir azalma ve piyasa algısında güzelleşme sağladığı kaydedildi.
2025’TE MALİ SIKILAŞMA VE TUTARLILIK BEKLENİYOR
Yüksek ve nispeten yapışkan enflasyonun düşürülmesi için siyasetlerde kararlılığın sürmesi ve para siyasetinde kademeli bir gevşemeye gidilmesi gerektiği belirtilen tahlilde, “Türkiye’de klâsik siyasetlerin uygulanması, dış kırılganlıkları ve cari açığı azaltırken, milletlerarası rezervlerde değerli bir güzelleşme sağladı. Bununla birlikte, enflasyon hala yüksek ve yapışkan. Bu durum Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2024-2026 enflasyon iddiasına de kıymetli bir üst istikametli revizyonla yansıdı. 2025 için, sıkı para siyaseti şartlarının sürdürülmesine bütçe açığında değerli bir azalma ve rasyonel gelir siyasetleri eşlik edeceğinden, siyaset tutarlılığının artmasını bekliyoruz.” ifadeleri kullanıldı.
Analizde, Doğu Avrupa bölgesinde 2025’te izlenecek gelişmeler ortasında Türkiye’nin yine dengelenme süreci ve siyasetlerinin devamlılığı, enflasyonu düşürme, para siyasetinin güvenirliğinin tekrar inşasına devam etme ve dış finansmana erişimdeki güzelleşmenin sürdürülmesi yer aldı.
