Deprem uzmanları Türkiye’nin çeşitli bölgeleri için sismik dalgalar konusunda ihtarlarda bulunmaya devam ediyor.

Bursa’nın Karacabey ilçesinde belediye tarafından düzenlenen sarsıntı paneline Dokuzeylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan ve Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Edremit Kent Kurulu Lideri Prof. Dr. Abdullah Soykan konuşmacı olarak katıldı.

TÜRKİYE’DE CANLI 500 FAY VAR

Karacabey Ergün Koç Kültür Merkezi’nde yapılan Türkiye’nin depremselliği ve yerleşime uygunluk değerlendirmelerinin ele alındığı Karacabey Zelzele Panelinde konuşan Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, Türkiye’nin canlı fay haritası incelendiğinde 5.5 ve üzeri büyüklükte zelzele üretme potansiyeline sahip yaklaşık 500 canlı fayın bulunduğunu kaydetti. 

24 İLİN MERKEZİNDEN GEÇİYOR

24 ilin kent merkezinden canlı fay geçtiğini aktaran Aykan’ın çalışmalarına nazaran, bu vilayetler şu formda; 

►Balıkesir   ►Bursa   ►Kocaeli

►Bolu   ►Sakarya   ►Manisa

►İzmir   ►Aydın   ►Muğla

►Denizli   ►Burdur   ►Kütahya

►Eskişehir   ►Konya   ►Aksaray

►Tokat   ►Kayseri   ►Osmaniye

►Hatay   ►Kahramanmaraş   ►Erzurum

►Erzincan   ►Hakkari    ►Bingöl

“Türkiye’de tansiyon birikmiş kırılma vakti gelen 20 fay bulunuyor”

Aykan, “24 kentimiz, 110’u aşkın ilçemiz direkt fay sınırları üzerindedir. Bu fayların kırılması durumunda birinci evvel fay zonu üzerindeki yapılar ziyan görecektir. Bu faylardan bilhassa kırılma vakti gelmiş olanların yani sismik boşluk olarak tanımladığımız, yerleşim yerlerinden geçenler büyük risk oluşturmaktadır. Türkiye’de yaklaşık 20 yerde sismik boşluk olarak tanımladığımız fay var; yani kırılma vakti gelmiş, kâfi derecede tansiyon birikmiş, her an kırılabilecek fay kesimleri. Bilimsel çalışmaların, bilhassa Kuzey Anadolu Fayı başı olan Bingöl ve Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içerisinden geçen kısmı, Hakkari-Yüksekova, İzmir, Antakya, Adıyaman, Erzurum, Ağrı, Aydın, Denizli, Muğla taraflarındaki fayların sismik boşluk olarak değerlendirildiğini, yakın gelecekte zelzele üretme ihtimali olan faylar sınıfında olduğunu gösteriyor.

Benzer formda Balıkesir vilayet merkezinden geçen 7.2 büyüklükte sarsıntı üretme potansiyeline sahip Balıkesir-Gökçeyazı Segmenti 2 bin yıldır kırılmayan bir modüldür; Bilhassa buraların tehlikesine dikkat çekmemiz gerekiyor. Türkiye’nin birçok yerinde sarsıntı üretme vaktini doldurmuş ve kâfi tansiyonu biriktirmiş faylar var. Yapılan çalışmalara nazaran, sismik boşluk olarak bedellendirilen bu faylar, yakın bir gelecekte tekrar sarsıntı olacağını gösteriyor; Lakin zelzelenin tam vaktini bilemiyoruz. Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde zelzele oldu.

Ülkemiz bu sarsıntı ile bir felaket yaşadı. Bu zelzele öncesinde Kahramanmaraş’ta büyük bir sarsıntı olabileceğini, buranın bir sismik boşluk olarak değerlendirildiğini ve buralara dikkat edilmesi gerektiğini tekraren tabir etmiştik” dedi.

“MARMARA DENİZİ’NDE 7.6 BÜYÜKLÜĞÜNDE ZELZELE OLABİLİR”

Marmara Denizi içinden geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın Kuzey koldaki zelzele dağılımlarına bakıldığında, en son zelzelelerin 1509 ve 1766 yılında gerçekleştiğini, 200-250 yıllık tekrarlama dönemleri olduğu düşünüldüğünde bu alanın bir sismik boşluk olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini belirten Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, “Burada olacak büyük bir zelzeleden Marmara Denizi’ne kıyısı olan tüm vilayetler ağır bir halde etkilenecek. Özellikle 1766 yılında olmuş olan sarsıntı, Avusturya’dan, İtalya’ya kadar geniş bir coğrafyada hissedilmiş olup Tüm Marmara Bölgesi’nde tahribata yol açmıştır. Düşünün ki bu türlü bir zelzelenin tekrarı tüm Marmara Bölgesi’nde çok fazla yıkıma sebep olacaktır. Ulusal ve Memleketler arası yapılmış çalışmalara nazaran; 1999 sarsıntısından sonra 30 yıl içerisinde yüzde 65 ihtimalle 7’den büyük azamî 7.6 büyüklükte bir zelzelenin Marmara Denizi’nde olacağı istikametindeydi. Bu mühletten 25 yıl geçti. Hiçbir vakit bu zelzele 60 yıl beklemeyecek; Bu müddet yaklaşıyor. Ülkemizde istatistiki olarak her 7 yılda bir büyük zelzele oluyor. Esasen her 50 yılda bir Marmara etrafında 7’den büyük bir sarsıntı gerçekleşiyor; münasebetiyle şu an bile olsa şaşırmayız” diye konuştu.

“624 YILDIR SUSKUN”

Aykan kelamlarına şu formda devam etti:

“Bursa’da geçmiş kayıtlara nazaran, en son hasar yapan zelzele 1855 tarihlerinde meydana gelmiş olan ve halk ortasında ‘Küçük Kıyamet’ olarak isimlendirilen sarsıntıda çok büyük yıkımlar meydana gelmiş; 150 caminin neredeyse bütün minareleri yıkılmış, Ulucami’nin 2 kubbesi yıkılmış, tarihi yapılar, resmi kurumlar yıkılmış, kentte yangınlar çıkmış, can ve ekonomik kayıplar yaşanmış. Ankara Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi, tarafından yapılan ortak bir çalışma sonucunda; Bursa’da yeni bir fay keşfedilmiş. Bursa’da kent merkezinden geçen Kayapa – Yenişehir Fayı, şuan ki canlı fay haritasında gösterilmemiştir. Bu çalışmalara nazaran;1855 yılında meydana gelen zelzelelerin kaynağının Kayapa-Yenişehir Fayı’nın (KYF) batı kısmında olduğu ve de 1400 yılında meydana gelen sarsıntının, KYF’nin Yenişehir kısmında, gerçekleştiği düşünülüyor. 1400 yılında olan zelzelenin üzerinden 624 yıl üzere uzun bir vakit geçmiş. Burada olacak bir zelzelenin 7’nin üzerinde olma potansiyeli olduğu belirtiliyor.”